So với những người trẻ tuổi thì người cao tuổi có nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiết niệu hơn. Nếu không được điều trị kịp thời bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu sẽ gây ra các biến chứng nghiêm trọng dẫn đến tử vong. Do các triệu chứng không điển hình, nhiễm trùng đường tiết niệu ở người cao tuổi thường khó chẩn đoán. Nguyên nhân gây bệnh viêm đường tiết niệu ở người cao tuổi thường do tụ cầu và liên cầu. Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý và chăm sóc người cao tuổi đúng cách là một vấn đề quan trọng để phòng ngừa và điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu hiệu quả.
Mục lục
Yếu tố nào gây nên bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu
NCT do sức đề kháng ngày một giảm, thường mắc chứng sa sút trí tuệ (ảnh hưởng rất lớn đến sự điều hòa của thần kinh trung ương) đi tiểu không kiểm soát được cho nên dễ bị viêm đường tiết niệu ngược dòng. NCT có thể gặp nhiễm trùng đường tiết niệu cả phần trên (thận) và cả phần dưới (niệu quản, bàng quang, và niệu đạo).
Nguyên nhân nội sinh gây nhiễm trùng đường tiểu ở NCT như: Sỏi đường tiết niệu, một số trường hợp do cản trở dòng chảy của nước tiểu, lâu dần nước tiểu bị nhiễm vi sinh vật gây nhiễm trùng đường tiết niệu như: Một số bệnh của tiền liệt tuyến, bệnh đái tháo đường, chấn thương cột sống, nằm lâu do bại liệt hoặc do bất động bởi cố định xương bị gãy (gãy xương đùi hoặc xương chậu hay gặp ở NCT).
Một số nguyên nhân ngoại sinh gây nên viêm đường tiết niệu như nong niệu đạo, mổ lấy sỏi hoặc mổ u xơ tiền liệt tuyến bị bội nhiễm, viêm tiền liệt tuyến đưa đến viêm đường tiết niệu. Về căn nguyên gây nhiễm khuẩn cũng rất đa dạng nhưng chủ yếu là do vi khuẩn trong đó chiếm tỉ lệ cao nhất vẫn là E.coli. Ngoài ra, còn gặp một số NCT bị viêm đường tiết niệu do vi nấm.
Triệu chứng của bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu
Một số triệu chứng hay gặp viêm đường tiết niệu ở NCT như đau lưng. Đau lưng có thể âm ỉ và xuất hiện từng lúc. Nhưng có khi đau thành cơn rõ rệt nhất là mỗi lúc có bưng bê hoặc xách, mang vật nặng. Nhiều trường hợp có sốt và rét run (tuy nhiên ở NCT có sức đề kháng kém thì sốt nhẹ hoặc không sốt mà chỉ thấy ớn lạnh), đi tiểu nhiều lần, tiểu khó (buồn đi tiểu nhưng không tiểu được) và có thể tiểu đau, buốt. Màu của nước tiểu có thể đục, có thể màu hồng (đái ra máu đại thể).
Nếu viêm đường tiết niệu do có vật cản như sỏi đường tiết niệu thì thường kèm theo đau lưng hoặc có cơn đau quặn thận có thể bị đái dắt, đái buốt… Để chẩn đoán viêm đường tiết niệu ngoài các triệu chứng lâm sàng do bác sĩ khám bệnh khai thác và phát hiện được thì rất cần làm các xét nghiệm có liên quan như siêu âm, chụp X-quang, xét nghiệm nước tiểu tìm căn nguyên vi khuẩn bằng cách cấy nước tiểu đúng thường quy mới hy vọng tìm ra căn nguyên gây nhiễm trùng của nó.
Chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu ở người già
Các triệu chứng thường mơ hồ, không điển hình gây khó khăn cho việc chẩn đoán. Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị bệnh, bạn sẽ được làm xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu, hoặc nuôi cấy nước tiểu để tìm vi khuẩn gây bệnh và làm kháng sinh đồ. Một vài test nhanh có thể làm ở nhà như tìm Nitrat, bạch cầu trong nước tiểu. Tuy nhiên, vì lượng vi khuẩn xuất hiện trong nước tiểu khác nhau nên test này không phải bao giờ cũng chính xác. Hãy gọi cho bác sĩ nếu bạn có kết quả test nhanh dương tính.
Điều trị nhiễm trùng đường tiểu ở người già
Kháng sinh được sử dụng để điều trị cho cả nhiễm trùng đường tiểu ở người trẻ như là Amoxicillin, Nitrofurantoin. Nếu nặng hơn, bác sĩ có thể kê cho bạn kháng sinh phổ rộng như Ciprofloxacin hoặc Levofloxacin. Bạn nên uống kháng sinh ngay khi có thể và sử dụng trong suốt quá trình điều trị. Nhiễm trùng có thể được đẩy lùi trong vòng một vài ngày. Nếu ngừng điều trị sớm, thậm trí những triệu chứng vẫn chưa hết mà còn làm tăng nguy cơ tái lại và kháng kháng sinh. Uống nhiều nước có thể giúp đẩy những vi khuẩn còn lại ra ngoài.
Nên làm gì khi bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu?
Một biện pháp nên làm thường xuyên là vệ sinh cá nhân cho thật tốt. Vệ sinh đường sinh dục ngoài và xung quanh vùng sinh dục ngoài (nhất là NCT là phụ nữ). Nên tập thói quen uống nhiều nước nhưng nên uống vào buổi sáng và chiều. Cần hạn chế uống nhiều nước trước khi đi ngủ buổi tối; để tránh đi tiểu đêm làm ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Mỗi lần buồn đi tiểu là phải đi tiểu ngay không được nhịn tiểu bởi. Vì nhịn tiểu làm cho nước tiểu ứ đọng thời gian lâu sẽ gây bội nhiễm vi khuẩn; và nguy cơ sẽ làm nhiễm trùng đường tiết niệu ngược dòng. Không nên uống bia vào buổi tối hoặc trước khi đi ngủ buổi tối. Trước khi đi ngủ buổi tối nên nhớ đi tiểu. Nếu NCT bị các bệnh như sỏi đường tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang…). Các bệnh về tiền liệt tuyến thì cần được khám bệnh để được giải quyết càng sớm càng tốt. Tránh ảnh hưởng gây viêm đường tiết niệu khi đã biết rõ nguyên nhân.
Người cao tuổi nên làm gì để ngăn ngừa bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu?
Hệ miễn dịch kém là yếu tố khiến người cao tuổi dễ dàng mắc nhiều bệnh lý. Bao gồm cả nhiễm trùng đường tiết niệu. Do đó, đối với họ, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa vô cùng quan trọng.
Một số phương pháp ngăn ngừa bệnh nhiễm trùng đường iết niệu xảy ra có thể bao gồm:
- Ngăn ngừa bệnh nhiễm trùng đường tiểu.
- Uống nhiều nước lọc.
- Hạn chế hoặc tránh xe caffeine và cồn.
- Vệ sinh thật kỹ sau khi đi tiểu.
- Nếu bị són tiểu, hãy thay miếng lót ngay khi nó đã thấm đầy.
Một số người cao tuổi có thể không tự thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu và cần sự trợ giúp từ người khác. Lúc này, để chăm sóc tốt cho người thân, bạn cần nhận thức cách phòng ngừa cũng như nắm rõ những triệu chứng và dấu hiệu của căn bệnh này. Thêm vào đó, điều quan trọng là các thành viên trong gia đình cần đảm bảo người cao tuổi nhận được sự chăm sóc đầy đủ, phù hợp để đáp ứng nhu cầu của họ.