Dưới cơn mưa rào tháng 6, cao nguyên đá Đồng Văn không còn sắc xám đen lạnh lẽo của đá tai mèo nữa. Mà thay vào đó là được phủ xanh nhờ những ruộng ngô trồng khắp nơi.
Với diện tích đa phần là đá tai mèo đã trở thành đặc trưng của nơi đây. Tuy nhiên, nơi đá chen đá, hiếm đất trồng trọt và khô hạn quanh năm thì cây ngô vẫn mọc tươi tốt. Và còn là cây lương thực chính của bốn huyện vùng cao tại Hà Giang. Ngô từ lâu đã có giá trị vô cùng quan trọng trong đời sống cũng như sự phát triển kinh tế của đồng bào vùng cao nơi đây. Ngoài làm lương thực, ngô còn được dùng cho chăn nuôi, làm mèn mén, hay làm bánh ngô hoặc chế biến rượu.
Cao nguyên đá Đồng Văn thu hút đông đảo khách du lịch
Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn là một trong những cao nguyên rộng lớn nằm ở phía Bắc nước ta. Nơi đây có nhiều cảnh quan thiên nhiên hoang sơ đã tồn tại từ 400 – 600 triệu năm. Vùng đất địa đầu của tổ quốc cuốn hút du khách bởi vẻ đẹp của núi non hùng vĩ. Những giá trị văn hóa truyền thống trong cộng đồng các dân tộc thiểu số. Và những mùa hoa đẹp đến nao lòng.
Giữa muôn trùng núi đá, Cao nguyên đá Đồng Văn còn là nơi chung sống của đồng bào các dân tộc. Như: Mông, Dao, Tày, Nùng, Lô Lô, Pu Péo… với nhiều truyền thống văn hóa đặc sắc. Du khách sẽ được chiêm ngưỡng những cảnh đẹp thiên nhiên. Cùng không gian văn hóa rực rỡ sắc màu và ngập tràn thanh âm đặc trưng của vùng cao Việt Nam.
Sự hùng vĩ của núi rừng, phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, thơ mộng. Cùng nền văn hóa và lòng hiếu khách của con người trên Cao nguyên đá tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt. Thiên nhiên tuy khắc nghiệt, đất đai chủ yếu là đá vôi. Nhưng chính trong sự khắc nghiệt ấy những bông hoa từ đá, từ nước vẫn trổ bông, tô sắc cho vùng đất Đồng Văn ngày càng tươi đẹp.
Từ trên đỉnh đèo Mã Pì Lèng nhìn xuống; dòng sông Nho Quế như một sợi chỉ xanh uốn lượn mềm mại. Xung quanh là những vách núi đá hùng vĩ. Bãi đá Mặt Trăng được tạo nên bởi các dãy núi đá vôi bị phong hóa. Hàng trăm nghìn phiến đá nằm chen chúc nhau tạo nên các hoang mạc đá trải dài đến hút tầm mắt.
Mùa ngô xanh mướt trên cao nguyên đá
Nếu như du khách quen với hình ảnh mùa xuân cao nguyên đá có màu hồng của hoa đào, trắng của hoa mận, hoa lê. Mùa thu là sắc tím hồng tam giác mạch. Mùa đông màu vàng rực của hoa cải thì mùa hè lại là thời điểm của màu xanh. Mùa này từ Quản Bạ đến Yên Minh, từ Đồng Văn đến Mèo Vạc; những con đường, núi đồi đều phủ màu xanh của ngô.
Thung lũng Đường Thượng đi về ngã ba Lũng Hồ trong tháng 6. Với sức sống căng tràn, trù phú tốt tươi hiếm gặp ở các thời điểm khác trong năm. Trên đỉnh dốc 9 khoanh nhìn về trung tâm xã Phố Cáo. Từ trên “đệ nhất hùng quan” đèo Mã Pì Lèng nhìn xuống con đường đi tới ba xã biên giới Thượng Phùng, Xín Cái, Sơn Vĩ của huyện Mèo Vạc.
Càng đi vào các bản làng nằm sâu trong vùng lõi cao nguyên đá Đồng Văn. Bạn càng thấu hiểu được sức sống mãnh liệt vượt lên từ đá. Khắc họa từ chính những cây cây ngô và đồng bào Mông nơi đây.
Con đường uốn lượn như rắn trong màu xanh của những đồng ngô ở Lao Xa. Việc thu hoạch ngô tùy vị trí địa lý từng huyện, mùa, lượng mưa, độ cao… Nhưng thường diễn ra trong tháng 6 và 7. Lúc thu hoạch cũng là lúc lựa chọn ngô giống cho vụ sau. Người dân làm công việc đó ngay trên nương. Chọn ngô giống xong để riêng đem về treo trên gác bếp.
Vào bất cứ một gia đình Mông, Dao, Lô Lô, Giáy, Pu Péo… nào trên cao nguyên đá Đồng Văn. Bạn đều sẽ thấy ngô chất đầy trên đầu hồi, dưới mái hiên, hay trong bếp… Ngô thường được phơi 3-4 nắng rồi phân loại. Loại tốt để ăn và nấu rượu, làm bánh, loại xấu làm thức ăn gia súc.